Przygotowanie do Badań Laboratoryjnych
Badania laboratoryjne odgrywają podstawową rolę w diagnostyce chorób, monitorowaniu leczenia oraz w profilaktyce. Prawie każda choroba powoduje zmiany we krwi i w moczu a zatem badanie tych materiałów stanowi dobre źródło informacji o stanie organizmu pacjenta.
Poniżej podajemy Państwu procedury przygotowania się do badań laboratoryjnych.
Zasady postępowania przed pobraniem krwi
Badanie krwi należy wykonać:
1. Rano po wypoczynku nocnym.
2. Na czczo, przynajmniej 12 godzin po ostatnim posiłku.
3. Zachowując lekkostrawną dietę (w dniu poprzedzającym badanie nie należy nadmiernie jeść ani pić, nie odwadniać i nie głodzić się).
4. Przed leczeniem lub przed zażyciem leków (nie dotyczy pacjentów, u których odstawienie leków jest przeciwwskazane).
5. Unikając stresu, nadmiernego wysiłku fizycznego, palenia papierosów, spożywania alkoholu i kofeiny.
6. Kobiety nie powinny wykonywać analiz w okresie około miesiączkowym.
Powyższe zalecenia nie dotyczą stanów nagłych.
Uwaga: aby wykonać:
- badanie prolaktyny po metoclopramidzie – należy zgłosić się z lekiem,
- badanie krzywej wchłaniania żelaza – należy przynieść zalecone przez lekarza tabletki.
Zasady prawidłowego pobrania moczu do badania
I. Aby wykonać badanie ogólne moczu należy:
1. Próbkę moczu dostarczyć w jednorazowym (kupionym w aptece) pojemniku plastikowym.
2. Mocz pobrać rano, po przerwie nocnej, z pierwszej porcji.
3. Przed zbiórką moczu umyć narządy moczowo-płciowe.
4. Bezpośrednio do pojemnika oddać środkowy strumień moczu.
5. Jeżeli istnieje konieczność oddania moczu do naczynia pośredniego (np. nocnik), zwrócić uwagę, aby mocz nie był zanieczyszczony kałem.
6. Nie wykonywać badania w okresie okołomiesiączkowym u kobiet.
7. Pojemnik podpisać imieniem i nazwiskiem, szczelnie zamknąć i jak najszybciej dostarczyć do laboratorium (w ciągu 2 godz.).
8. U noworodków mocz pobrać do woreczka z taśmą klejącą:
· po umyciu narządów płciowych i odbytu dziecka wodą z mydłem, przykleić woreczek wokół krocza i sprawdzać zawartość co 10-15 minut,
· podpisany woreczek umieścić w pojemniku plastikowym i jak najszybciej dostarczyć do laboratorium.
II. Aby wykonać posiew moczu należy:
1. Mocz dostarczyć w jałowym pojemniku, zakupionym w aptece.
Uwaga:
Jeżeli są zlecone dwa badania [ogólne badanie moczu i posiew] należy dostarczyć dwa pojemniki z moczem (każda próbka przygotowana według zaleceń).
2. Mocz pobrać rano po przerwie nocnej z pierwszej porcji.
3. Umyć ręce oraz narządy moczowo-płciowe wodą z mydłem, a następnie wytrzeć jałowym gazikiem lub nie wycierać.
4. Oddać środkowy strumień moczu bezpośrednio do pojemnika, który trzeba szczelnie zamknąć nie dotykając wewnętrznej powierzchni wieczka.
5. Pobraną próbkę przechowywać w lodówce w temperaturze 2-8°C, do czasu dostarczenia do laboratorium.
6. Jeżeli pojemnik zawiera płytkę z podłożem typu Uricult, mocz oddać na obie strony płytki, po czym umieścić ją wewnątrz pojemnika. Płytki nie należy odkładać na jakiekolwiek podłoże i nie dotykać palcami. Pojemnika nie przechowywać w lodówce.
7. Podpisany imieniem i nazwiskiem pojemnik dostarczyć do laboratorium w ciągu 2 godzin.
8. Wykonanie badania wskazane jest przed rozpoczęciem leczenia lub minimum 5 dni po odstawieniu antybiotyku.
III. Aby prawidłowo zebrać mocz dobowy należy:
1. Przygotować czysty pojemnik o pojemności około 2l z podziałką.
2. Umyć narządy moczowo-płciowe.
3. Zbiórkę moczu rozpocząć rano od drugiej porcji (pierwszą oddać do ubikacji).
4. Mocz zbierać do przygotowanego pojemnika przez całą dobę.
5. Zbiórkę zakończyć następnego dnia pierwszą porcją moczu.
6. W ciągu całej zbiórki pojemnik z moczem przechowywać w lodówce w temperaturze 2-8°C.
7. Po zakończeniu zbiórki, mocz dokładnie wymieszać , odlać około 50-100 ml do jednorazowego pojemnika plastikowego.
8. Pojemnik podpisać imieniem i nazwiskiem, zapisać ilość moczu oddanego w ciągu doby i jak najszybciej dostarczyć do laboratorium.
Przygotowanie pacjenta do badania glukozy we krwi
Aby wykonać:
I. Badanie glukozy we krwi należy:
1. zgłosić się rano po wypoczynku nocnym,
2. na czczo przynajmniej 12 godzin po ostatnim posiłku,
3. po zachowaniu kilkudniowej diety normo-węglowodanowej.
Uwaga:
na wyniki badań wpływ mają: posiłek, stres, leki o działaniu hiperglikemizującym
(β-blokery, kortykosteroidy, tiazydowe leki moczopędne), wysiłek fizyczny i kofeina.
II. Badanie glukozy na czczo oraz 2 godz. po śniadaniu należy:
1. zgłosić się o godz. 7:00 na czczo ze śniadaniem,
2. po pierwszym pobraniu zjeść śniadanie,
3. na drugie pobranie zgłosić się 2 godziny po zjedzeniu śniadania lub według zaleceń lekarskich.
III. Doustny test tolerancji glukozy (GTT) należy:
1. zgłosić się o godz. 7:00 ze skierowaniem lekarskim oraz z odważoną w aptece glukozą (75g),
2. po pobraniu krwi na czczo wypić, w ciągu 5 minut, całą objętość przygotowanego w laboratorium roztworu glukozy,
3. w ciągu trwania badania nie jeść,
4. na kolejne pobranie zgłosić się 2 godziny po wypiciu glukozy lub według zaleceń lekarskich.
IV. Przesiewowy test u kobiet w ciąży (GCT) należy:
1. zgłosić się do godz. 8:00 ze skierowaniem lekarskim oraz z odważoną w aptece glukozą (50g),
2. po pobraniu na czczo wypić, w ciągu 5 minut, całą objętość przygotowanego w laboratorium roztworu glukozy,
3. w ciągu trwania badania nie jeść,
4. na kolejne pobranie zgłosić się 1 godzinę po wypiciu glukozy.
Uwaga
W każdym przypadku w czasie trwania badania należy zachować spokój i pozostawać w pozycji siedzącej – stres i wysiłek fizyczny mają wpływ na wyniki badań.
Przygotowanie pacjenta do wymazu bakteriologicznego
1. Wymaz bakteriologiczny pobierany jest w gabinecie lekarskim.
2. Przed wymazem z gardła lub jamy nosowo- gardłowej pacjent powinien być na czczo, bez uprzedniego mycia zębów, po przepłukaniu jamy ustnej przegotowaną wodą.
3. Wymaz z oka powinien być pobrany co najmniej 4 godziny po wprowadzeniu leków przeciwbakteryjnych lub po płukaniu oka.
4. Materiał pobrany na podłoże transportowe należy przechowywać w temperaturze pokojowej do czasu dostarczenia do laboratorium (maksymalnie do 24 godzin).
5. Wymaz należy przekazać do laboratorium razem ze skierowaniem lekarskim.
Zasady prawidłowego pobrania kału do badania
I. Kał – badanie ogólne na pasożyty i krew utajoną
1. Kał należy dostarczyć w jednorazowym pojemniku plastikowym, zakupionym w aptece.
2. W pojemniku należy umieścić kilka grudek kału, pobranych z różnych miejsc.
3. Kał do badania nie może zawierać domieszki moczu, wody z lewatywy czy parafiny.
4. Wszystkie twory budzące podejrzenie np. fragmenty pasożytów czy śluz należy umieścić w pojemniku (nie płukać wodą).
5. Podpisany imieniem i nazwiskiem pojemnik należy dostarczyć do laboratorium w godzinach rannych, jak najszybciej od zebrania materiału (kał można przechować w lodówce do następnego dnia).
6. Zaleca się, aby badania krwi utajonej w kale nie wykonywać w czasie menstruacji, krwawienia z hemoroidów, po spożyciu alkoholu oraz w trakcie leczenia żelazem, salicylanami i innymi lekami, które mogą drażnić przewód pokarmowy.
II. Kał – posiew
1. Próbkę kału należy pobrać do jałowego pojemnika ze szpatułką i zaraz po pobraniu szczelnie zamknąć.
2. Pojemnik należy podpisać imieniem i nazwiskiem.
3. Przed dostarczeniem do laboratorium pobraną próbkę kału należy przechowywać w lodówce w temperaturze 2-8°C.
4. Zaleca się wykonywać badanie przed rozpoczęciem leczenia, a w celu kontroli nie wcześniej niż po 3 dniach od zakończenia leczenia.
Zasady prawidłowego pobrania plwociny do badania bakteriologicznego
1. Plwocinę należy dostarczyć w sterylnym pojemniku zakupionym w aptece.
2. Materiał należy pobrać rano, na czczo, po uprzednim umyciu zębów i wypłukaniu jamy ustnej przegotowaną wodą.
3. Do pojemnika należy wykrztusić 1-3 ml plwociny (nie zbierać śliny).
4. Pojemnik należy zamknąć bezpośrednio po zebraniu materiału, nie dotykając wewnętrznej powierzchni nakrętki.
5. Pobraną próbkę należy podpisać imieniem i nazwiskiem i jak najszybciej dostarczyć do laboratorium.
6. Materiał można przechować w lodówce nie dłużej niż 1-2 godziny.
7. Plwocinę należy pobierać przed rozpoczęciem leczenia lub nie wcześniej niż 3 dni po zakończeniu antybiotykoterapii.
Badania laboratoryjne odgrywają podstawową rolę w diagnostyce chorób, monitorowaniu leczenia oraz w profilaktyce. Prawie każda choroba powoduje zmiany we krwi i w moczu a zatem badanie tych materiałów stanowi dobre źródło informacji o stanie organizmu pacjenta.
Poniżej podajemy Państwu procedury przygotowania się do badań laboratoryjnych.
Zasady postępowania przed pobraniem krwi
Badanie krwi należy wykonać:
1. Rano po wypoczynku nocnym.
2. Na czczo, przynajmniej 12 godzin po ostatnim posiłku.
3. Zachowując lekkostrawną dietę (w dniu poprzedzającym badanie nie należy nadmiernie jeść ani pić, nie odwadniać i nie głodzić się).
4. Przed leczeniem lub przed zażyciem leków (nie dotyczy pacjentów, u których odstawienie leków jest przeciwwskazane).
5. Unikając stresu, nadmiernego wysiłku fizycznego, palenia papierosów, spożywania alkoholu i kofeiny.
6. Kobiety nie powinny wykonywać analiz w okresie około miesiączkowym.
Powyższe zalecenia nie dotyczą stanów nagłych.
Uwaga: aby wykonać:
- badanie prolaktyny po metoclopramidzie – należy zgłosić się z lekiem,
- badanie krzywej wchłaniania żelaza – należy przynieść zalecone przez lekarza tabletki.
Zasady prawidłowego pobrania moczu do badania
I. Aby wykonać badanie ogólne moczu należy:
1. Próbkę moczu dostarczyć w jednorazowym (kupionym w aptece) pojemniku plastikowym.
2. Mocz pobrać rano, po przerwie nocnej, z pierwszej porcji.
3. Przed zbiórką moczu umyć narządy moczowo-płciowe.
4. Bezpośrednio do pojemnika oddać środkowy strumień moczu.
5. Jeżeli istnieje konieczność oddania moczu do naczynia pośredniego (np. nocnik), zwrócić uwagę, aby mocz nie był zanieczyszczony kałem.
6. Nie wykonywać badania w okresie okołomiesiączkowym u kobiet.
7. Pojemnik podpisać imieniem i nazwiskiem, szczelnie zamknąć i jak najszybciej dostarczyć do laboratorium (w ciągu 2 godz.).
8. U noworodków mocz pobrać do woreczka z taśmą klejącą:
· po umyciu narządów płciowych i odbytu dziecka wodą z mydłem, przykleić woreczek wokół krocza i sprawdzać zawartość co 10-15 minut,
· podpisany woreczek umieścić w pojemniku plastikowym i jak najszybciej dostarczyć do laboratorium.
II. Aby wykonać posiew moczu należy:
1. Mocz dostarczyć w jałowym pojemniku, zakupionym w aptece.
Uwaga:
Jeżeli są zlecone dwa badania [ogólne badanie moczu i posiew] należy dostarczyć dwa pojemniki z moczem (każda próbka przygotowana według zaleceń).
2. Mocz pobrać rano po przerwie nocnej z pierwszej porcji.
3. Umyć ręce oraz narządy moczowo-płciowe wodą z mydłem, a następnie wytrzeć jałowym gazikiem lub nie wycierać.
4. Oddać środkowy strumień moczu bezpośrednio do pojemnika, który trzeba szczelnie zamknąć nie dotykając wewnętrznej powierzchni wieczka.
5. Pobraną próbkę przechowywać w lodówce w temperaturze 2-8°C, do czasu dostarczenia do laboratorium.
6. Jeżeli pojemnik zawiera płytkę z podłożem typu Uricult, mocz oddać na obie strony płytki, po czym umieścić ją wewnątrz pojemnika. Płytki nie należy odkładać na jakiekolwiek podłoże i nie dotykać palcami. Pojemnika nie przechowywać w lodówce.
7. Podpisany imieniem i nazwiskiem pojemnik dostarczyć do laboratorium w ciągu 2 godzin.
8. Wykonanie badania wskazane jest przed rozpoczęciem leczenia lub minimum 5 dni po odstawieniu antybiotyku.
III. Aby prawidłowo zebrać mocz dobowy należy:
1. Przygotować czysty pojemnik o pojemności około 2l z podziałką.
2. Umyć narządy moczowo-płciowe.
3. Zbiórkę moczu rozpocząć rano od drugiej porcji (pierwszą oddać do ubikacji).
4. Mocz zbierać do przygotowanego pojemnika przez całą dobę.
5. Zbiórkę zakończyć następnego dnia pierwszą porcją moczu.
6. W ciągu całej zbiórki pojemnik z moczem przechowywać w lodówce w temperaturze 2-8°C.
7. Po zakończeniu zbiórki, mocz dokładnie wymieszać , odlać około 50-100 ml do jednorazowego pojemnika plastikowego.
8. Pojemnik podpisać imieniem i nazwiskiem, zapisać ilość moczu oddanego w ciągu doby i jak najszybciej dostarczyć do laboratorium.
Przygotowanie pacjenta do badania glukozy we krwi
Aby wykonać:
I. Badanie glukozy we krwi należy:
1. zgłosić się rano po wypoczynku nocnym,
2. na czczo przynajmniej 12 godzin po ostatnim posiłku,
3. po zachowaniu kilkudniowej diety normo-węglowodanowej.
Uwaga:
na wyniki badań wpływ mają: posiłek, stres, leki o działaniu hiperglikemizującym
(β-blokery, kortykosteroidy, tiazydowe leki moczopędne), wysiłek fizyczny i kofeina.
II. Badanie glukozy na czczo oraz 2 godz. po śniadaniu należy:
1. zgłosić się o godz. 7:00 na czczo ze śniadaniem,
2. po pierwszym pobraniu zjeść śniadanie,
3. na drugie pobranie zgłosić się 2 godziny po zjedzeniu śniadania lub według zaleceń lekarskich.
III. Doustny test tolerancji glukozy (GTT) należy:
1. zgłosić się o godz. 7:00 ze skierowaniem lekarskim oraz z odważoną w aptece glukozą (75g),
2. po pobraniu krwi na czczo wypić, w ciągu 5 minut, całą objętość przygotowanego w laboratorium roztworu glukozy,
3. w ciągu trwania badania nie jeść,
4. na kolejne pobranie zgłosić się 2 godziny po wypiciu glukozy lub według zaleceń lekarskich.
IV. Przesiewowy test u kobiet w ciąży (GCT) należy:
1. zgłosić się do godz. 8:00 ze skierowaniem lekarskim oraz z odważoną w aptece glukozą (50g),
2. po pobraniu na czczo wypić, w ciągu 5 minut, całą objętość przygotowanego w laboratorium roztworu glukozy,
3. w ciągu trwania badania nie jeść,
4. na kolejne pobranie zgłosić się 1 godzinę po wypiciu glukozy.
Uwaga
W każdym przypadku w czasie trwania badania należy zachować spokój i pozostawać w pozycji siedzącej – stres i wysiłek fizyczny mają wpływ na wyniki badań.
Przygotowanie pacjenta do wymazu bakteriologicznego
1. Wymaz bakteriologiczny pobierany jest w gabinecie lekarskim.
2. Przed wymazem z gardła lub jamy nosowo- gardłowej pacjent powinien być na czczo, bez uprzedniego mycia zębów, po przepłukaniu jamy ustnej przegotowaną wodą.
3. Wymaz z oka powinien być pobrany co najmniej 4 godziny po wprowadzeniu leków przeciwbakteryjnych lub po płukaniu oka.
4. Materiał pobrany na podłoże transportowe należy przechowywać w temperaturze pokojowej do czasu dostarczenia do laboratorium (maksymalnie do 24 godzin).
5. Wymaz należy przekazać do laboratorium razem ze skierowaniem lekarskim.
Zasady prawidłowego pobrania kału do badania
I. Kał – badanie ogólne na pasożyty i krew utajoną
1. Kał należy dostarczyć w jednorazowym pojemniku plastikowym, zakupionym w aptece.
2. W pojemniku należy umieścić kilka grudek kału, pobranych z różnych miejsc.
3. Kał do badania nie może zawierać domieszki moczu, wody z lewatywy czy parafiny.
4. Wszystkie twory budzące podejrzenie np. fragmenty pasożytów czy śluz należy umieścić w pojemniku (nie płukać wodą).
5. Podpisany imieniem i nazwiskiem pojemnik należy dostarczyć do laboratorium w godzinach rannych, jak najszybciej od zebrania materiału (kał można przechować w lodówce do następnego dnia).
6. Zaleca się, aby badania krwi utajonej w kale nie wykonywać w czasie menstruacji, krwawienia z hemoroidów, po spożyciu alkoholu oraz w trakcie leczenia żelazem, salicylanami i innymi lekami, które mogą drażnić przewód pokarmowy.
II. Kał – posiew
1. Próbkę kału należy pobrać do jałowego pojemnika ze szpatułką i zaraz po pobraniu szczelnie zamknąć.
2. Pojemnik należy podpisać imieniem i nazwiskiem.
3. Przed dostarczeniem do laboratorium pobraną próbkę kału należy przechowywać w lodówce w temperaturze 2-8°C.
4. Zaleca się wykonywać badanie przed rozpoczęciem leczenia, a w celu kontroli nie wcześniej niż po 3 dniach od zakończenia leczenia.
Zasady prawidłowego pobrania plwociny do badania bakteriologicznego
1. Plwocinę należy dostarczyć w sterylnym pojemniku zakupionym w aptece.
2. Materiał należy pobrać rano, na czczo, po uprzednim umyciu zębów i wypłukaniu jamy ustnej przegotowaną wodą.
3. Do pojemnika należy wykrztusić 1-3 ml plwociny (nie zbierać śliny).
4. Pojemnik należy zamknąć bezpośrednio po zebraniu materiału, nie dotykając wewnętrznej powierzchni nakrętki.
5. Pobraną próbkę należy podpisać imieniem i nazwiskiem i jak najszybciej dostarczyć do laboratorium.
6. Materiał można przechować w lodówce nie dłużej niż 1-2 godziny.
7. Plwocinę należy pobierać przed rozpoczęciem leczenia lub nie wcześniej niż 3 dni po zakończeniu antybiotykoterapii.